İnsanlara Araç Kullanmak Yasaklanabilir! Tarih Yaklaşırken Araştırmalar Uyarıyor

Gelişen yapay zeka teknolojisi ile otonom sürüş, esasen trafik kazalarında insan hatalarından kaynaklanan riskleri tamamen minimize etmeyi hedefliyor. Büyük teknoloji devleri, otomobil üreticileriyle işbirliği yaparak bu alanda sürekli ilerleme kaydediyor. Peki, bu yenilikçi teknoloji tam anlamıyla devreye girip insanları direksiyondan ne zaman uzaklaştıracak? Kısacası, insanlar araç kullanmaya daha kaç yıl devam edebilecek?

GERİDE KALAN YOL CÖZÜMÜ

Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştirilen bir çalışmaya göre, yapay zekaya sahip otonom otomobillerin, sürücülerin yerine geçmesi çok uzak bir gelecek değil. Uyuyan, alkol alan veya TikTok izleyen bireylerin yerini alacak bu araçlar, tıpkı Waymo, Tesla ve Baidu gibi şirketlerin sağladığı ilerlemelerle artık yeni bir gerçeklik haline geliyor. Bugün, San Francisco ve Wuhan’daki sokaklarda sürücüsüz taksiler binlerce yolcuyu taşımakta. Sadece teste tabi tutulmakla kalmadılar; günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldiler.

KAZALARIN YÜZDE 90'I İNSAN KAYNAKLI

Waymo, San Francisco’daki taksi seferlerinin %5’ini tek başına gerçekleştirerek önemli bir başarıya imza atıyor. Elon Musk’ın 2015 yılında dile getirdiği “İnsanların araç kullanması giderek daha tehlikeli olacak” ifadesi, o dönemde abartı olarak görülse de günümüzdeki istatistikler onu doğrular nitelikte. Trafik kazalarının yüzde 90’ı, insan hatalarından kaynaklanıyor. Oysa, otonom araçlar yorgunluk, öfke ya da müzik tercihi gibi insanileşmiş durumlarla karşılaşmıyor.

YOL GÜVENLİĞİNDE YENİ BİR DÖNEM: MAKİNELER DAHA GÜVENLİ

IDTechEx'in gerçekleştirdiği bir inceleme, otonom araçların 2024-2025 yılları itibarıyla ortalama bir insandan daha emniyetli olacağını öngörüyor. Eğer bir makine daha iyi sürüş yapıyorsa, bu durum sürüşü duygu değil matematiksel bir mesele haline getirecektir.

Geçmişte lüks kabul edilen her teknolojik gelişme, zamanla bir gereklilik haline dönüşür. ABS fren sistemleri 70'lerde prestij gösteren bir özellikken, şu an tüm araçlarda standart hale gelmiş durumda. Adaptif hız sabitleyici, hava yastığı ve otomatik acil frenleme (AEB) gibi sistemler ise birçok ülkede zorunlu hale geldi.

Özellikle ABD'de 2029 yılından itibaren AEB sistemi yeni araçlarda mecburi olacak. Bu teknolojik değişim süreci artık 30 yıl değil, 10 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanıyor. Ayrıca yapay zeka geliştikçe, otomobiller çip mantığıyla hızlı bir evrim geçiriyor ve bu süreç inşa değişimi değil, işlemci gibi hızla ilerliyor.

DİREKSİYONU TESLİM EDECEĞİMİZ TARİH

Bu veriler doğrultusunda yapılan bir çalışma, tamamen otonom araçlara geçiş sürecinin şu şekilde ilerleyeceğini öngörüyor:

2025–2030:

• Otonom araçlar, insanlardan daha güvenli hale gelecek.
• Belirli şehirlerde sadece otonom sürüşe izin verilen alanlar oluşturulacak.
• Manuel sürüş hâlâ serbest olacak ancak kazaların maliyeti sürücüler için çok daha yüksek hale gelecek (sigorta, ceza, ücretler).

2030–2040:

• Yeni üretilen araçların büyük çoğunluğu otonom özelliklere sahip olacak.
• Bazı yollar, tamamen manuel sürüşe kapatılacak (örn. otoban şeritleri).
• İnsan sürücüler, "daha az güvenilir seçenek" olarak değerlendirilmeye başlanacak.

2040–2050:

• Otonom araçlar, ulaşımın ana formu haline gelecek.
• Gelişmiş ülkelerde, kamu yollarında manuel sürüş yasaklanacak.
• Direksiyonlu araçlar, tarihî eser statüsüne yükselecek.

2050 SONRASI:

• Direksiyon başına geçme işlemi nostaljik bir hobi haline gelecek.
• Sürücü belgeleri, tüplü dalış lisansı gibi bir "hobi" ehliyeti niteliği kazanacak.
• Şehir içindeki trafik tamamen otonom sistemler tarafından yönetilecek.

GÜVENLİK: DEĞİŞİM SÜRECİNDEKİ EN GÜÇLÜ ARGÜMAN

Dünya genelinde her yıl 1.2 milyon insan trafik kazalarında yaşamını yitiriyor. Eğer teknoloji, bu ölümlerin %90'ını engelleyebiliyorsa, burada etik bir soru karşımıza çıkıyor: Sürücüsüz bir aracı kullanmamak vicdanen doğru mu?
İnsanlar araç kullanmayı sürdürebilecek mi? Evet, fakat bu hak olmaktan çıkarak bir ayrıcalık haline gelecektir.
Sonuçta, 2050 yılına geldiğimizde insan sürücülüğünün büyük ölçüde yasaklanacağına dair pek çok işaret mevcut.
Ancak sürüş tutkunları için pistlerde, nostaljik alanlarda veya özel bölgelerde, hafta sonu keyfi olarak araç kullanmak yine de mümkün olacak.