Doğadan Toplanması Yasak! Toprağın Altından Çıkar Çıkmaz Hasat Başlıyor!
Kastamonu salebi, Osmanlı'dan günümüze taşınan endemik bir bitki olarak öne çıkıyor. Salep orkideleri, toprak altında 9-10 ay geçirdikten sonra çiçek açtığında hasat ediliyor. Kilosu neredeyse altın fiyatlarıyla yarışan ve 3 bin TL'ye kadar yükselebilen bu nadir bitkinin doğadan toplanması yasak. Ancak Kastamonu'da Tarım Bakanlığı destekli projelerle artık tarlalarda yetiştiriliyor.
Endemik bir tür olarak doğadan toplanması yasak olan salep bitkisi, Kastamonu’da Tarım ve Orman Bakanlığı'nın destekleriyle artık tarım alanlarında yetiştiriliyor. 2023 yılında başlatılan "Tarlada Yetiştiricilik, Doğadan Toplama Değil" adlı proje çerçevesinde salep üretim alanı 12 dekardan 30 dekara yükseltilmiş durumda.
Salep, özellikle ilaç, yapıştırıcı ve dondurma endüstrilerinde büyük bir talep görmekte. Elle ekilen ve yine elle toplanan bu bitkinin kilogram fiyatı 2 bin ila 3 bin TL arasında değişiyor. Kastamonu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yürütülen projeler, hem üretimi desteklemeyi hem de doğaya olan etkileri azaltmayı amaçlıyor.
Salep yetiştiricisi ve ziraat mühendisi Ferdi Doğdu, Kastamonu’nun salep açısından zengin bir geçmişe sahip olduğunu ifade ederek, “Osmanlı döneminde buradan yılda 150 ton salep saraya ulaştırılıyordu” diye belirtti. Doğdu, bu yıl kurulan kooperatif ile Kastamonu'yu, salep üretiminde önde gelen illerden biri haline getirmeyi hedeflediklerini vurguladı.
Salep bitkisini çoğaltarak yetiştirdiklerini dile getiren Doğdu, "Bu bitki en az 1’e 2 verimle yetiştirilebiliyor. Salep, humuslu ve organik açıdan zengin olan, aynı zamanda nemli ve az alkalin, yani kireçli toprakları tercih ediyor. Salep orkideleri, gecelerin soğumasıyla, genelde Ağustos sonu ya da Eylül başında sürgün vermeye başlıyor. Bu, salebin dikim zamanının geldiğinin bir göstergesidir. Kış mevsimini toprak altında geçiriyor ve yılın yaklaşık 9-10 ayını bu şekilde geçiriyor. Bitki tamamen çiçeklenme dönemine girdiğinde, hasat için uygun süre gelmiş demektir. Hasat dönemi Mayıs ortalarından başlayarak Haziran sonuna kadar devam ediyor." şeklinde bilgi verdi.
Üretim sürecinin zorluğuna dikkat çeken Doğdu, salebin makine ile değil, elle hasat edilmesinin zorunlu olduğunu vurguladı. Bitkinin narin yapısı, hasat sırasında yapılan hataların yumrulara zarar vermesine ve çürümesine yol açabileceğini belirten Doğdu, "Bu yüzden işçilik oldukça zahmetli. Eğitimli işçi bulmak oldukça zor. Şu anki amacımız salebin yaygınlaştırılması ve insanlara hasat ile dikim konularında eğitim vererek, bu alanda yeni bir gelir kaynağı oluşturmak." ifadelerini kullandı.
